Các nhà khoa học cho rằng, đợt tuyệt chủng đang xảy ra trên Trái Đất. Những hệ quả và tác động lớn đến toàn bộ hệ sinh thái hiện nay. Theo một thống kê nghiên cứu, 97% diện tích đất trên thế giới đã không còn nguyên vẹn. Trái Đất không đủ sức chống trả với hệ sinh thái nghèo nàn. Và một trong những tác động lớn gây thâm hụt thảm sinh thái là do các hoạt động phục vụ đời sống của con người. Quần thể động thực vật và môi trường sống bị phá vỡ, một số loài động vật đối diện với nguy cơ tuyệt chủng.
Hệ sinh thái bị xáo trộn
Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Frontiers in Forest and Global Change (không bao gồm Nam Cực), các nhà khoa học nhận định chỉ 3% diện tích đất trên thế giới vẫn còn nguyên vẹn về mặt sinh thái, với các quần thể động vật nguyên thủy khỏe mạnh và môi trường chưa bị xáo trộn.
Hiện nay các khu vực hoang dã và đất ngập nước tiếp tục biến mất và các hệ sinh thái nước ngọt vẫn bị đe dọa nghiêm trọng. Khoảng 260.000 tấn hạt nhựa đã tích tụ trong các đại dương gây ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái biển. Hơn 60% rạn san hô trên thế giới đang bị đe dọa, đặc biệt là do các hoạt động đánh bắt quá mức và phá hoại.
Chưa dừng lại, sự suy thoái của các hệ sinh thái đã khiến nhiều quốc gia rơi vào thảm cảnh.Như nạn thiếu nước ở Punjab (Ấn Độ); xói mòn đất ở Tuva (Nga); kiệt quệ nguồn cá ở biển Đen;…. Những vùng đất còn lại không bị xâm hại bởi các hoạt động của con người, chủ yếu nằm trong các phần của rừng nhiệt đới Amazon và Congo; các khu rừng, lãnh nguyên phía Đông Siberi; Bắc Canađa và sa mạc Sahara.
Khủng hoảng đa dạng sinh học
Thế giới đang trong cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học. Nhiều quần thể động vật hoang dã, từ sư tử đến côn trùng, đang suy giảm về số lượng. Nguyên nhân chủ yếu do mất môi trường sống. Một số nhà khoa học cho rằng, đợt tuyệt chủng lần thứ 6 trên Trái đất đang bắt đầu. Và sẽ kéo theo những hậu quả nghiêm trọng đối với thực phẩm, nước sạch, không khí.
Các phân tích trước đây thường xác định tình trạng các khu vực hoang dã. Nghiên cứu dựa trên hình ảnh vệ tinh. Ước tính rằng vẫn còn 20 – 40% bề mặt Trái đất ít bị ảnh hưởng bởi con người. Tuy nhiên, tác giả lập luận, những khu rừng khi nhìn từ trên cao thì trông có vẻ nguyên vẹn. Trên thực tế nhiều loài sinh vật quan trọng trong các khu vực đó đã biến mất.
Ví dụ, loài voi phát tán hạt giống và tạo ra các khu vực quan trọng trong rừng, trong khi chó sói giúp kiểm soát quần thể hươu, nai sừng tấm. Hai loài này đã biến mất khỏi nhiều khu vực mà chúng từng tồn tại.
Tác động của con người
TS. Andrew Plumptre, tác giả chính của nghiên cứu đã kết hợp hai bản đồ. Bản đồ về thiệt hại do con người gây ra với môi trường sống. Và bản đồ cho thấy những nơi động vật đã biến mất khỏi môi trường ban đầu của chúng. Hoặc số lượng còn lại quá ít, không đủ để duy trì một hệ sinh thái khỏe mạnh. Kết quả cho thấy, chỉ 3% diện tích đất trên thế giới vẫn còn nguyên vẹn. Trong đó các quần thể động vật nguyên thủy và môi trường sống chưa bị xáo trộn.
“Nếu tái sinh có mục đích các loài đã bị mất ở những khu vực mà tác động của con người vẫn còn thấp và giải quyết được các mối đe dọa với sự tồn tại của chúng thì tỉ lệ các khu vực sinh thái còn nguyên vẹn có thể trở về mức 20%”, ông Plumptre cho biết.
Ông cũng thừa nhận rằng, con số 3% chỉ mang tính chất “ước tính tương đối”. Nghiên cứu sử dụng bản đồ phạm vi sống của 7.000 loài từ Danh sách Đỏ của Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế. Hầu hết dữ liệu là của động vật có vú nhưng cũng bao gồm một số loài chim, cá, thực vật, bò sát và lưỡng cư.